• na stronie Rzeczypospolitej rozmowa z prezesem Tomaszem Cudnym

Barbara Oksińska

Rz: Agenci Centralnego Biura Antykorupcyjnego zatrzymali niedawno kolejne osoby w związku z aferą korupcyjną w kopalniach SRK. Jak dotąd zarzuty w śledztwie usłyszało już kilkanaście osób – pracowników SRK, ale też menedżerów firm okołogórniczych i śląskich naukowców. To wygląda jak jeden wielki przestępczy układ.

Gdy kilka miesięcy temu wszedł do spółki nowy zarząd, zaczęły być ujawniane pewne nieciekawe sprawy. Bardzo trudno w takiej atmosferze zarządzać firmą. Wielu uczciwych i solidnych pracowników stawianych jest w jednym szeregu z osobami, których działania stały się przedmiotem zainteresowania służb kontrolnych.

Sprawa jest poważna – dotyczy możliwości ustawiania przetargów na szeroką skalę.

Obecny zarząd nie jest odpowiedzialny za sytuację z przeszłości. Dla jak najszybszego wyjaśnienia trudnych spraw współpracujemy z odpowiednimi służbami. Ważne jest dla nas odbudowanie dobrego imienia spółki. Chcemy być postrzegani jako solidny operator zarządzający terenami pogórniczymi, a nie jako likwidator kopalń i czyściciel dawnych nieprawidłowości.

Kierując Katowickim Holdingiem Węglowym, rozwijał pan kopalnie, dziś je likwiduje. Trudno było się przestawić?

Oczywiście. To zupełnie inne zajęcie od tego, co już robiłem w życiu zawodowym. Jako górnik źle się czuję, gdy zamiast ilości wydobytego węgla pokazuję kilometry zamkniętych i zabezpieczonych wyrobisk, odzyskanych terenów na powierzchni. Ale zamykanie cyklu istnienia kopalń stanowi fragment większej całości – przekształcania całego regionu, wpływania na jego przyszłość. Do tego potrzebni są ludzie, którzy mieli bezpośredni kontakt z naturą i skutkami eksploatacji. Nie mamy innej możliwości poza oparciem się na ich praktyce i doświadczenia górników. Nikt nie uczy, jak przeprowadzać likwidację kopalni.

No właśnie – jak umiera kopalnia? Co się dzieje z szybami głębokimi na kilometr, z całą masą wyrobisk podziemnych?

Upraszczając, mamy od strony technicznej dwa kierunki działania: podziemny i na powierzchni.

Odzyskujemy z infrastruktury podziemnej to, co można odzyskać. Odwadniamy, izolujemy tamami wyrobiska lub ich części, które nie będą już wykorzystywane. Końcowy efekt tych działań to zasypanie szybu. Na powierzchni demontowane są wieże szybowe, wyburzane budynki. Dla każdej części likwidowanej kopalni szczegółowo określamy, jakie elementy pozostaną, choćby z uwagi na ich wartość zabytkową, co chce przejąć gmina, a co może zostać sprzedane. Doprowadzamy powierzchnię do takiego stanu, by można było na niej tworzyć nowe aktywności, dawać szanse na nowe życie gospodarcze na terenach pogórniczych. Obecnie pracujemy w 13 likwidowanych kopalniach, a odwodnienie prowadzimy w 15 oddziałach.

Jak długo trwa taki proces?

Sam termin likwidacji rozumianej jako zamykanie działalności górniczej, zabezpieczania terenów, kończy się zwykle w ciągu pięciu lat. Natomiast określenie czasu naszych działań po zakończeniu tej części likwidacji jest bardzo trudne. Każdy z zakładów ma swoje przeznaczenie – albo zostanie całkowicie zlikwidowany, albo na jego strukturze powstanie pompownia do odwadniania terenu, której budowa wydłuży proces. Wszystko zależy od warunków górniczo-geologicznych.

Są inwestorzy chętni wznowić wydobycie w kopalniach Krupiński i Makoszowy. Czy w praktyce jest to możliwe?

Proces likwidacji dotyczy kopalń, a nie złóż. Do nas trafiają te zakłady górnicze, w których wyeksploatowano dostępne zasoby węgla lub występujące tam zagrożenia nie pozwalają na dalsze bezpieczne prowadzenie wydobycia. Natomiast spółka węglowa pozostawia w swoim władaniu złoża, które ma zamiar eksploatować w przyszłości. Taką ekonomicznie uzasadnioną działalność może prowadzić z kopalń sąsiednich lub budując kolejny zakład. Przykładem jest kopalnia Murcki-Staszic. Przed przekazaniem do SRK ruchu Boże Dary [część kopalni – red.] podzieliła złoże, więc bardzo dobry węgiel z pokładu 510 z tego ruchu może być w przyszłości wydobywany.

Poza kopalniami SRK zarządza też wieloma mieszkaniami, które kiedyś należały do spółek górniczych.  Jaki jest plan wobec tych nieruchomości?

Mamy w majątku Skarbu Państwa, którym gospodarujemy, ponad 10 tys. działek zajmujących 3,3 tys. hektarów oraz 4,3 tys. budowli i 4,4 tys. budynków. Ponadto nasza Administracja Zasobów Mieszkaniowych prowadzi sprawy dotyczące 16 tys. mieszkań. Naszym zadaniem jest szukanie potencjalnych inwestorów, nowych gospodarzy majątku, który nam czasowo powierzono. Staramy się być skuteczni, co jednak nie oznacza zbywania majątku za wszelką cenę. Działamy zgodnie z prawem i procedurami.

SRK jest finansowana z budżetu państwa. Ile dostanie pieniędzy w tym roku?

Na realizację programów likwidacyjnych SRK co roku otrzymuje dotacje. W 2017 r. było to prawie 750 mln zł, a w roku 2018 prawie 830 mln zł. Różnica bierze się ze specyfiki realizowanych zadań, a tych przybyło wraz z przekazywanymi kopalniami. Jesteśmy spółką Skarbu Państwa, który jako właściciel kopalń przez lata czerpał z nich zyski.

Teraz płaci za likwidację.

Dobrze, że wynegocjowano z Unią Europejską możliwość pomocy państwa w tym obszarze. Działania są bardzo kosztowne, sami przedsiębiorcy nie poradziliby sobie z nimi. Drugim źródłem przychodów SRK jest zbywanie majątku pokopalnianego. W roku ubiegłym uzyskaliśmy ze sprzedaży praw własności mieszkań i działek oraz środków trwałych prawie 30 mln zł. Z dzierżawy i najmu – nieco ponad 14 mln zł. Jednak środki uzyskiwane w ramach naszej działalności zmniejszają ogólną kwotę dotacji. Od strony gospodarczej jesteśmy tworem pośrednim – mamy zarabiać, ale uzyskane korzyści służą obniżaniu kosztów, jakie trzeba ponosić na zadania, które są nam powierzone.

Ostatnio spółka zajmowała się też wypłatą rekompensat za utratę praw do emeryckich deputatów węglowych. Czy udało się zakończyć tę pracę?

Do tej chwili proces wypłacania ekwiwalentów w 99 proc. został wykonany. Nasi pracownicy wykonali potężne zadanie, weryfikując ponad 190 tys. spraw. Przelaliśmy pieniądze dla ponad 170 tys. osób. Na podsumowanie całej akcji przyjdzie jeszcze czas.

całość:  http://www.rp.pl/Wywiady/304059889-Szansa-na-nowe-zycie-po-kopalni.html

Do 30 marca 2018 Spółka Restrukturyzacji Kopalń SA przyjęła 192.984 wnioski od osób występujących o wypłatę ekwiwalentu za utracone prawo do bezpłatnego węgla przez emerytów górniczych.

170.187 osobom przesłano należne im  pieniądze (łącznie blisko 1,7 mld złotych), do 21.236 wnioskodawców wysłano pisma z informacją o odmowie, z uwagi na niespełnienie przez nich kryteriów określonych w ustawie.

Pracownicy zajmujący się tematem przeprowadzili kilkadziesiąt tysięcy rozmów telefonicznych, wyjaśniając wątpliwości, korygując niezgodności i błędy w dokumentacji.

Nie zakończonych pozostawało 827 spraw – w większości w związku z brakiem odpowiedzi od wnioskodawców, lub przedsiębiorstw, które ich zatrudniały, niemożliwością skontaktowania się z nimi.

Do końca marca 2018 załatwionych zostało ponad 99,5 proc. wniosków przyjętych przez SRK SA.

Ponad 90 proc. wniosków zweryfikowanych pozytywnie

Trwa weryfikacja wniosków dotyczących wypłaty rekompensat za utracone prawo do bezpłatnego węgla, składanych w Spółce Restrukturyzacji Kopalń. Dotychczas sprawdzono 182 tys. wniosków z czego 165 tysięcy zostało zweryfikowanych pozytywnie – jako zgodnych z kryteriami przyjętymi w ustawie z października ubiegłego roku. Większość uprawnionych otrzymała już należne im pieniądze.
Obecnie pozostał najtrudniejszy etap w procesie sprawdzania – badanie wniosków, które wymagają dodatkowego sprawdzenia, lub uzupełnień.
– Występują o te rekompensaty osoby nieuprawnione, gdyż nie objęte ustawą – wyliczają problemy pracownicy z trzech punktów obsługi klienta SRK mieszczących się w Woli i dwa w Zabrzu (informacje adresowe – poniżej).
W tej grupie znajdują się przede wszystkim wdowy lub sieroty po pracownikach, lub emerytach oraz osoby, które przeszły na emerytury od 2015 roku, czyli w czasie gdy część spółek zlikwidowała, lub zawiesiła wydawanie emerytom deputatów węglowych. Także osoby otrzymujące równowartość deputatu wraz z emeryturami, lub rentami.
Zgłaszają się niekiedy ludzie zatrudnieni w przedsiębiorstwach innych niż przewiduje ustawa. Ponadto w części dokumentów brakowało załączników do wniosków.
Błędnie podane na wnioskach bywają numery kont. W takich wypadkach przelewy wracają do nadawcy.
Jeśli wypełniając wniosek osoba starająca się o rekompensatę nie podała numeru telefonu kontaktowego, albo pomyliła się wpisując go, pracownicy spółki listownie wysyłają prośby o uzupełnienie dokumentów. W niektórych wypadkach nawet jeżdżą do tych osób.
Wszelkie niezgodności, konieczności uzupełnień przedłużają jednak czas załatwiania spraw. Dlatego dobrze, by jeśli ktoś zorientuje się że mógł popełnić błąd, lub nie dostarczył załączników, sam dosłał skorygowaną, uzupełnioną informację.
– Do każdej sprawy musimy podchodzić bardzo starannie – mówi prezes SRK SA, Tomasz Cudny – Nie ma dowolności, lub uznaniowości w jej załatwieniu. Wniosek musi być zgodny z warunkami, jakie określiła ustawa. Chodzi przecież o wypłatę pieniędzy ze środków budżetowych, należących do Skarbu Państwa, a więc do nas wszystkich.

Adresy punktów obsługi klienta:

Ruda Śląska otrzymała od Spółki Restrukturyzacji Kopalń tereny o powierzchni 2,6 hektarów. Na 50 działkach znajdują się drogi, ulice, chodniki i place. Na podstawie aktu notarialnego podpisanego 28 lutego przez władze spółki i miasta do gminy przekazano również budynek żłobka przy ulicy Piasecznej. Rynkowa wartość tego majątku wynosi ponad 3 mln zł.
– Ustawa o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego pozwala nieodpłatnie przekazywać gminom nieruchomości i pozostałe składniki majątku pozyskane przez spółkę przy przejmowaniu kopalń – powiedział Tomasz Cudny, prezes SRK. – Muszą być jednak wykorzystywane na cele społeczne.
Spółka na terenie Śląska i zachodniej Małopolski w 73 gminach posiada 10,2 tys. działek na 3,3 tys. hektarach oraz 4,3 tys. budowli i 4,4 tys. budynków.
W ubiegłym roku SRK przekazała gminom: Trzebinia, Sosnowiec, Nowa Ruda, Wojkowice i Godów grunty o powierzchni prawie 30 hektarów o wartości rynkowej 5,6 mln zł.
W tym roku spółka przekazała już grunty o wartości 1,3 mln zł gminie Piekary Śląskiej. Kolejne, na których znajdują się linie oświetleniowe i elektroenergetyczne, trafią do Czechowic – Dziedzic. Gmina Miedźna otrzyma 42 działki z rurociągami, którymi dostarczana jest woda do osiedli na Woli.
Spółka Restrukturyzacji Kopalń przygotowuje do przekazania w Pszowie nieruchomości poprzemysłowe byłej kopalni „Anna”.
Gmina Brzeszcze otrzyma nieruchomości położone w Przecieszynie. Wstępne rozmowy dotyczące kolejnych transakcji trwają z gminami Tychy i Rybnik.
– Miasta wiedzą, jak zagospodarowywać otrzymane tereny – podkreśla prezes Cudny. – Przekazywane działki przez 10 lat muszą pełnić funkcje określoną w umowie. Jeśli miasto w tym okresie sprzeda teren, to pieniądze z takiej transakcji trafią do SRK. Mamy zatem gwarancje, że tereny te zgodnie z ustawą będą przeznaczone na cele społeczne.

Spółce Restrukturyzacji Kopalń pozostało jeszcze  do weryfikacji ponad 7 tysięcy wniosków dotyczących wypłat rekompensat za utracone prawo do bezpłatnego węgla. W sumie sprawdzono ok. 180 tysięcy wniosków. Negatywnie zweryfikowano 17 tysięcy.

Dziennie rozpatrywanych jest ponad  800 wniosków. To najtrudniejszy etap w procesie ich dotychczasowej weryfikacji. Problemem nadal pozostaje brak  kontaktu z osobami, których wnioski wymagają uzupełnienia o dokumenty pozwalające na wypłatę 10 tysięcy złotych. Zainteresowani przesyłają brakujące dokumenty listownie bądź na e-maile pracowników weryfikujących wnioski w trzech punktach obsługi klienta.

– Wysyłamy również listowne prośby o uzupełnienie niezbędnych dokumentów – podkreśla Tomasz Cudny, prezes zarządu Spółki Restrukturyzacji Kopalń.  – Dotychczas wysłaliśmy ponad tysiąc takich listów. Pracownicy spółki kontaktują się także  z wnioskodawcami w ich miejscach zamieszkania.

Spółka informuje, że od decyzji odmownych przysługuje odwołanie do właściwego sądu pracy w terminie 14 dni od momentu otrzymania decyzji.

Adresy punktów obsługi klienta: