Robimy (prawie) wszystko
Kilkanaście referatów przedstawiło kierownictwo Spółki Restrukturyzacji Kopalń w trakcie pierwszego dnia trwającego od 25 do 27 lutego tego roku w Krakowie XXV III Szkoły Eksploatacji Podziemnej. Wystąpienia przedstawicieli SRK ujęte zostały w bloku tematycznym „Formalnoprawne, techniczne i organizacyjne aspekty likwidacji kopalń”.
Trafnie podsumował jednak referaty Henryk Paszcza, przewodniczący Rady Nadzorczej Spółki Restrukturyzacji Kopalń:
– W sesji plenarnej Szkoły Eksploatacji prezes spółki węglowej stwierdził, że podstawowym zadaniem jego firmy jest wydobywanie bezpiecznie węgla, a następnie opłacalna sprzedaż tego surowca. W przypadku SRK możemy jednak powiedzieć, że działalność tej spółki daleko wykracza poza ten schemat. Praktycznie możemy powiedzieć, że SRK zajmuje się bez mała wszystkim związanym z działalnością gospodarczą. A najlepiej świadczy o tym zakres tematyczny referatów przygotowanych przez przedstawicieli spółki- stwierdził przewodniczący Paszcza.
Misja i wizja spółki
Wprowadzeniem był referat prezesa zarządu Spółki Restrukturyzacji Kopalń, Janusza Gałkowskiego. Przedstawił on prawne uwarunkowania powstania spółki oraz jej zadania.
– Najlepiej obrazuje to misja firmy – powiedział. – To efektywne zagospodarowanie, rekultywacja i rewitalizacja przejmowanych terenów pogórniczych. Dbałość o środowisko naturalne oraz zabezpieczenie przed zniszczeniem obiektów stanowiących dziedzictwo kulturowe i przemysłowe. Przywracanie do życia terenów i obiektów pogórniczych sprzyja rozwojowi innych sektorów gospodarki. Pozyskiwani przez nas inwestorzy tworzą alternatywne wobec górnictwa miejsca pracy.
Przedstawiając konkretne zadania SRK prezes Gałkowski omówił pośrednio kolejne tematy referatów. To obok prowadzenia likwidacji kopalń, zabezpieczanie sąsiednich zakładów górniczych przed zagrożeniem wodnym, gazowym i pożarowym. Spółka zagospodarowuje majątek oraz sprzedaje nieruchomości likwidowanych kopalń. Kolejne zadania związane są z usuwaniem szkód górniczych i rekultywacją terenów pogórniczych.
– W tym procesie niezwykle ważni są nasi pracownicy – powiedział prezes w rozmowie z dziennikarzami licznie zgromadzonymi na Szkole Eksploatacji Podziemnej w Krakowie. – Bo to od pracujących w firmie osób zależą jej losy i efektywność. Kadry przy takiej różnorodności zadań SRK to klucz do sukcesu.
Pieniądze z budżetu państwa
To wszystko nie byłoby jednak możliwe bez solidnych fundamentów finansowych spółki. Zagadnienia te przedstawiła Beata Barszczowska, wiceprezes zarządu SRK, która omówiła wybrane finansowe aspekty likwidacji kopalń. Zaprezentowała kwestie formalno-prawne związane z procesem finansowania od akceptacji przez Komisję Europejską programu pomocy państwa dla sektora górnictwa węgla kamiennego do momentu podpisania przez Spółkę Restrukturyzacji Kopalń umów o finansowanie procesów restrukturyzacyjnych kopalń. W referacie przedstawiła ponadto wybrane działania restrukturyzacyjne i źródła ich finansowania.
– W tym kontekście chciałbym wyraźnie podkreślić, że proces likwidacji i finansowanie osłon socjalnych nie finansuje Unia Europejska. Pieniądze na ten cel pochodzą z budżetu państwa polskiego – powiedział przewodniczący Paszcza.
Gospodarcze wykorzystanie wody
Kolejny referat przedstawił Antoni Czapnik z Centralnego Zakładu Odwadniania Kopalń, oddziału SRK. Dotyczył on niezwykle ważnego zadania spółki, czyli odwadniania wyrobisk górniczych i wykorzystywania wód kopalnianych.
– Zaprzestanie odwadniania zlikwidowanych kopalń spowodowałoby sukcesywne zatapianie i zagrożenie wodne dla wszystkich kopalń w regionie śląskim – powiedział Antoni Czapnik. – Rocznie wypompowujemy blisko 85 mln metrów sześciennych wody. – Chcemy zwiększyć gospodarcze wykorzystanie wód kopalnianych oraz dostęp lokalnych przedsiębiorstw wodociągowych do tańszego źródła wody, której uzdatnienie pozwoli na osiągnięcie wymaganych prawem parametrów zgodnych z aktualnym rozporządzeniem ministra zdrowia.
„Mieszkaniówka” SRK
O zadaniach Administracji Zasobów Mieszkaniowych, oddziale SRK mówił wiceprezes zarządu spółki, Wojciech Frank.
– Nasze zasoby mieszkaniowe zlokalizowane są na terenie 29 gmin na działkach o powierzchni ponad 2 mln metrów kwadratowych – powiedział wiceprezes. – Posiadamy prawie 3 tysiące budynków mieszkalnych, gdzie łączna powierzchnia lokali wynosi 630 tys. m kw. Nie ma o takim potencjalne spółdzielni mieszkaniowej w kraju. Liczba mieszkających tam osób jest równa liczebności wielu miast w woj. śląskim.
Wiceprezes podkreślił, że nakłada to na spółkę szereg obowiązków. Do podstawowych należy zarządzanie taki majątkiem, który w wielu przypadkach wymaga remontów i dużych nakładów finansowych ponoszonych na ten cel. Aktualnie to ok. 3 mln zł rocznie. Wiele budynków ma nieuregulowany stan prawny, co wymaga szeregu porozumień m.in. z gminami.
Zagospodarowanie hałd
Projekt koncepcyjny dekarbonizacji hałd, w tym położonej w Nowej Rudzie przedstawił Jacek Szuścik, wiceprezes zarządu SRK.
– Niezagospodarowana hałda stwarza wiele zagrożeń dla społeczności lokalnej – powiedział wiceprezes. – Projekt dekarbonizacji pozwoli nie tylko rozwiązać owe problemy, lecz także pozyskać węgiel o dobrych parametrach, uregulować stosunki wodne, procesy geotermiczne, a także stworzyć tam atrakcyjne tereny inwestycyjne.
Centralne archiwum górnictwa
Propozycje stworzenia takiego archiwum przedstawił wiceprezes Szuścik.
– Aktualnie materiały dotyczące naszej branży, w tym np. dotyczące spraw pracowniczych są rozproszone. – Centralne archiwum byłoby takim miejscem, gdzie trafiałaby dokumentacja ze wszystkich górniczych spółek. Zgromadzenie pełnych informacji w jednym miejscu pozwoliłoby na ich szybkie i profesjonalne uzyskanie. Stworzylibyśmy nowe miejsca pracy oraz zachowalibyśmy wiedzę historyczną o górnictwie dla przyszłych pokoleń.
Restrukturyzacja zatrudnienia
SRK stanowi główne ogniwo w procesie restrukturyzacji zatrudnienia w górnictwie węgla kamiennego. Udowodnił to dyrektor Jarosław Kwieciński.
– Od maja 2015 roku do 31 grudnia 2018 roku spółka przejęła wraz z kopalniami ponad 13,3 tys. pracowników – powiedział Kwieciński. – Z urlopów górniczych skorzystało ponad 6 tys. pracowników dołowych i ponad 600 zatrudnionych w zakładach przeróbki mechanicznej węgla. Ponad 3 tysiące osób otrzymało jednorazowe odprawy pieniężne.
Ochrona środowiska i likwidacja kopalń
Prawo Geologiczne i Górnicze oraz „Ustawa o funkcjonowaniu górnictwa nakazuje spółce likwidującej kopalnie, w całości lub części, ochronę środowiska oraz rekultywację gruntów po działalności górniczej. Tak tez czynimy.
– Spółka naprawie szkody górnicze na terenie 70 gmin w trzech województwach – powiedział w referacie dyr. Wiesław Rzepecki. – W ostatnich 4 latach SRK wydatkowała na ten cel ze środków budżetowych ok. 85 mln zł. Program pomocowy umożliwi do 2023 roku sfinansowanie zadań o wartości prawie 600 mln zł. W ten sposób przywrócimy wartość użytkową prawie 560 hektarom. Jak ostatnio wyliczyliśmy ograniczymy również emisje gazów cieplarnianych do atmosfery o ponad 8 tys. Mg/rok.
Odmetanowanie
– Aktualnie odmetanowanie prowadzone jest w trzech kopalniach należących do SRK – KWK „Krupiński”, KWK „Jas – Mos” i KWK „Śląsk” – powiedział dyr. Stanisław Konsek. – Metan przekazywany jest rurociągami do zakładów energetycznych. Trafia do PGNiG TERMIKA Energetyka Przemysłowa i do Zakładu Energetyki Cieplnej w Katowicach.
W ubiegłym roku w oddziałach SRK ujęcie czystego metanu wyniosło ponad 25,6 mln metrów sześc. Wykorzystanie metanu było na poziomie ponad 98 proc.!
Zagospodarowanie majątku
To niezwykle ważna sfera działalności SRK. W swoim wielowątkowym referacie udowodnił to dyr. Maciej Szymczak. Niech o skali tej działalności świadczą liczby.
– Posiadamy 13,2 tys. działek o powierzchni 3,3 tys. hektarów – powiedział Szymczak. – Spółka dysponuje 4,7 tys. budynków i 6,4 tys. budowli. – Nieruchomości i pozostałe składniki majątku SRK znajdują się na terenie Górnego i Dolnego Śląska oraz Zachodniej Małopolski. Naszym celem jest sukcesywne zagospodarowywanie majątku poprzez sprzedaż, najem i dzierżawę, ale również realizacja projektów innowacyjnych zapewniających efektywne wykorzystanie majątku.
Likwidacja szybów
W referacie „Proces likwidacji szybów wraz z infrastrukturą techniczna na powierzchni” dyr. Dariusz Wójcik przedstawił złożony proces likwidacji najważniejszych wyrobisk górniczych.
– Od podjęcia decyzji o likwidacji szybu konieczna jest do przebycia złożona droga m.in. w celu uzyskania projektu jego likwidacji, który musi uwzględniać warunki górniczo-geologiczne, hydrologiczne i inżynierskie w szybie i jego obrębie.
W referacie dyr. Wójcik przedstawił szczegółowo cały proces likwidacji wraz z opisem kontroli i nadzoru nad wykonywanymi pracami oraz po ich zakończeniu.
