– Aby określić moment uznawany za początek kopalni trzeba przyjąć jakąś datę, a potem się jej konsekwentnie trzymać – mówi Michał Rydlewski, dyrektor bytomskiej kopalni Centrum – W naszym wypadku założono, że był to dzień wydobycia pierwszej tony węgla. W ten sposób obliczamy 140 lat istnienia.
Gdyby przyjąć datę nadania pól górniczych można by doliczyć kopalni osiemnaście lat (za pole Karsten, nadanie z 1860), lub nawet 19 – za pole Centrum. Z kolei odniesienie się do formalnego połączenia pól górniczych i kopalń przesunęłoby datę do 1 grudnia 1881.
Jednak decyzja jest decyzją, więc 19 października 2018 odbyły się uroczystości związane ze 140-leciem zakładu.
Zaczęto od minuty ciszy dla uczczenia pamięci wszystkich, którzy przez prawie półtora wieku pracowali w kopalni i odeszli na wieczną szychtę.
Dyrektor Rydlewski przedstawił krótki zarys historii. Pierwsza tona węgla, wydobyta w 1878 r., pochodziła z najpłycej leżącego pokładu 404 na poz. 231 m. Zakładem górniczym była niemiecka kopalnia Karsten-Centrum, zbudowana w latach 1872-1878 na zrębach dwóch kopalń rud cynku i ołowiu wcześniej prowadzących tu eksploatację.
Przez prawie półtora stulecia kopalnia przechodziła lepsze i gorsze okresy, tragicznie naznaczone katastrofami górniczymi w efekcie tąpnięć, wybuchów pyłu węglowego, pożarów, zalań wodą. Najwyższy poziom wydobycia uzyskano w 1979 r. Było to prawie 12,5 tys. ton węgla na dobę.
Kopalni nie mijały zawirowania i zmiany polityczne, gospodarcze, społeczne. Tak w okresie gdy była w granicach Niemiec, jak i po roku 1945. Od roku 1993 rozpoczął się proces przekształceń związanych z przyłączeniem do KWK Centrum kopalni Szombierki, a później połączenie z KWK Bobrek. Ostatnią tonę węgla wydobyto w maju 2015 roku. Przekazana do SRK, została postawiona stan likwidacji. Koniec prac przewidziano na ostatnio dzień grudnia 2020.
Nie oznacza to jednak jej całkowitego zniknięcia zakładu. Budowana w jego miejscu od stycznia bieżącego roku Centralna Pompownia dla zlewni Niecki Bytomskiej będzie chronić sąsiednie zakłady górnicze i powierzchnię przed zagrożeniem wodnym. Przejmie wody z kopalń: Grodziec, Jowisz, Wojkowice, Piekary, Rozbark V, Szombierki oraz Centrum. Zgodnie z obowiązującym programem roboty przy niej powinny być zakończone do końca 2021 roku.
Obecnie kopalnia zatrudnia ponad 240 osób. Ponadto pracują w niej firmy zajmujące się utrzymaniem ruchu, likwidacją zbędnych obiektów, budową pompowni.
W uroczystości 140-lecia oprócz pracowników, kierownictwa kopalni i spółki, rady nadzorczej SRK SA uczestniczyli m.in.: przedstawiciel Ministerstwa Energii, dyrektor i pracownicy Agencji Rozwoju Przemysłu, prezydent Bytomia, dyrektorzy i przedstawiciele organów nadzoru górniczego, Państwowej Inspekcji Pracy, CSRG SA i organizacji związkowych oraz byli dyrektorzy KWK Centrum.
A ponieważ była to pierwsze w regionie uroczystość związana z nadchodzącą Barbórką, nie mogło się obejść bez części bardzo oficjalnej. Grupie pracowników wręczono odznaczenia branżowe za 25, 35 i 45 lat pracy, pracownikom mającym szczególne zasługi w dziedzinie górnictwa – dyplomy nadania stopni górniczych. Cztery osoby o najdłuższym stażu pracy na kopalni Centrum dyrektor uhonorował okolicznościowymi upominkami.
